نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• غلامحسین توکلی

استادیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان

چکیده

حقیقت مضاعف را که در فرهنگ مسیحی از باری منفی برخوردار است به ابن­رشد و پیروانش نسبت داده­اند. گفته شده که آنان باور داشته‌اند قضایای دینی و قضایای فلسفی در عین ناسازگاری می‌توانند هر دو صادق و در عین تعارض، هر دو از حقیقت بهره­مند باشند. بخش اولِ مقاله توصیفی است و چون  به فارسی در این باره چیز چندانی وجود ندارد به ناچار در ابتدا تاریخچه مسئله مرور شده و نظرات برجسته­ترینِ ابن­رشدیان را، چه مسیحی و چه یهودی، در این عرصه خواهیم کاوید. در نیمه دوم به بررسی معانی مختلفی که تعبیر حقیقت مضاعف می‌تواند داشت خواهیم پرداخت و در بخش پایانی صحت یا عدم صحت انتساب این تئوری به ابن­رشدیان را در هر یک از این معانی محتمل بررسی قرار خواهیم کرد.

کلیدواژه‌ها

• حقیقت مضاعف
• ابن‌رشدیان
• تعارض عقل و دین
• تأویل

عنوان مقاله [English]

Double truth

نویسنده [English]

• Gholam Hossein Tavakoly

چکیده [English]

In both Christian and Islamic world, some writers have accused averroes (Ibn rushd) and his followers (averroists) of believing to and defending of double truth: that philosophical facts and religious facts despite their inconsistency can both be true.  But this charg is true or is a mere accusation? This article examines this matter. We should distinguish between for meaning of double truth: a) the idea that some people can believe in a proposition and others are justified in believing to its contrary. B) The idea that a person can in a given time believe to a proposition and in another time approve its contrary. C) The idea that a person epistemologically is justified to believe in a proposition and at the same time accept its contrary. D) The idea that, ontologically, in the field of reality the truth is twin, I. E ، both A and its contrary are in reality correct. We will prove that none of the averroists agree with D, and a few of them confirmC, and almost all of them approve A and B.

کلیدواژه‌ها [English]

• double truth
• philosophical truth
• religious facts
• contradiction