نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• محمدجواد موحدی

چکیده

نظریّات وظیفه­گرایانه در تقابل با نظریّات نتیجه­گرایانه بهتر فهمیده می­شوند و در فلسفة اخلاق، عموماً در اشاره به انگاره­های اخلاقی غیر نتیجه­گرایانه به کار می­روند. یکی از مهمترین دلالت­­­­های وظیفه­گرایی این است که رفتار شخص می­تواند نادرست باشد، حتی اگر نتایج آن بهترین نتایج ممکن باشد. نتیجه‌گرایی به آن دسته از نظریّات اخلاقی اطلاق می­شود که بنابر آنها، نتایج اعمال مبنای هر حکم اخلاقی معتبر دربارة آنهاست. پس، بر اساس نتیجه‌گرایی، عملِ اخلاقاً درست عملی است که به بهترین نتایج منتهی می‌شود. در تقابل با نتیجه‌گرایی، وظیفه­گرایی بر اینکه مردم چگونه مقاصد خود را عملی کنند، تأکید می‌ورزد و آن را از چرایی انجام عمل  مهمتر می‌داند. بر اساس نظریّات وظیفه­گرایانه، ما وظیفه داریم که بعضی از اعمال را انجام دهیم و از انجام دادن بعضی از اعمال خودداری کنیم؛ این وظیفه، از ماهیت خود عمل ناشی می­شود و نه از نتایجی که با انجام گرفتن عمل حاصل می­شوند. در این مقاله، علاوه بر شرح و تحلیل نظریّات نتیجه­­گرایانه و همچنین نظریّات وظیفه­گرایانه، به بررسی رابطة این دو دسته از نظریّات اخلاقی می‌پردازیم. فلسفة اخلاق جدید، علاقة بیشتری به این مسئله که چگونه مؤلّفه‌های وظیفه‌گرایانه می­توانند با نتیجه‌گرایی ترکیب شوند، نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

• وظیفه¬گرایی
• نتیجه‌گرایی
• وظیفه
• الزام
• درست
• خوب

عنوان مقاله [English]

Examining the Relation between Deontologism and Consequentialism

نویسنده [English]

• Mohammad Javad Movahhedi

چکیده [English]

Deontological theories are better understood in contrast to cosequentialist theories and are commonly used in moral philos­ophy to refer to non-cosequentialist moral concep­tions. One of the most important implications of deontologism is that a person's behavior can be wrong even if it results in the best possible consequences. In deontological theories, the obligation derives from the nature of the action itself, but, in consequential theories, this obligation is out of the action and a posterior to that.  In action, for the deontologist, the preference is with agent’s intention and will, but, the cosequentialist considers only the results and consequences of action. In this article, we will explain and analyze both of deontological and cosequentialist theories. Then, we will examine the relation between these theories. Recent moral philosophy shows much interest in the problem of how deontological constraints are to be reconciled with Consequentialism.

کلیدواژه‌ها [English]

• Deontology
• consequentialism
• Duty
• Obligation
• Right
• good