نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• احمدعلی حیدری ¹
• علی عزیزیان ²

¹ دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی

² دانشجوی دکتری فلسفه هنر، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

تعادل تراژیک در فلسفه هنر نیچه عبارت از جمع و تعادل بین امر دیونیزوسی و آپولونی است. امر دیونیزوسی نیرو و میل به یگانگی با امر خاستگاهی و آری­گویی به آن و امر آپولونی همین آری­گویی در قالب زندگی ا­ست. حرکت به سمت یکی شدن با اراده خاستگاهی به نحو دیونیزوسی در شعر حافظ و سنت عرفانی همان حالت سکر عارفانه است که با نماد می و ساقی معین می­شود. به نحو سنتی در عرفان حرکت به سمت یکی شدن با امر خاستگاهی و فنای در آن همواره ارزش مطلق است، اما امر تراژیک با این متفاوت است. امر تراژیک ضمن حفظ این میل، امر خاستگاهی را در تجلیات آن یعنی در طبیعت و زندگی و فردیت نیز جویا می­شود. تعادل تراژیک را باید آری­گویی به تمام ابعاد هستی دانست که این امر در شعر حافظ معادل «رضا» و حاصل «رندی» است. حافظ بر خلاف سنت عرفانی که یکسره سُکری یا صحوی یعنی در جهت فنای در خدا یا زهدِ ریایی یا آمیزه­ای بیروح از آنها  قرار داشت راه حلی برای ماندن در عرصه­ تراژیک هستی ارائه داد تا نه در فنا، بلکه در رضا بر اساس «رندی»، از سرمستی حضور وجود بهره گیرد .

کلیدواژه‌ها

• امر تراژیک
• امر دیونیزوسی
• امر آپولونی
• حافظ
• رِندی

عنوان مقاله [English]

The Meaning of Individuality and Tragic Balance in Hafiz Poems (A Review of Hafiz Poems according to Dionysian and Apollonian in Nietzsche’s Philosophy of Art)

نویسندگان [English]

• Ahmadali Heydari ¹
• Ali Azizian ²

¹ Associate Professor of philosophy in Allameh Tabataba'i University

² PhD Candidate of philosophy of art, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

Tragic balance in art philosophy of Nietzsche consisting of summation of Dionysian and Apollonian and balance between them. Dionysian is will to unity with Origin and affirming to it and Apollonian is the same affirming in the life form. Move to be united with Origin in Dionysian mode in Hafiz poem and theosophical tradition is mystic intoxication one that is symbolized with wine and cupbearer. Traditionally in theosophy, move to be united with Origin and finitude in it, is always the absolute value. But Tragic is different. Tragic at the same time with reserve this will, inquire the Origin in the emanations of it as nature and life and individuality. The tragic balance should be known as affirming of all aspects of being, this in Hafiz poems equal with contentedness and libertinism. Hafiz against the whole tradition of Sophism that was altogether upon ebriety or sobriety, it means in the direction of finitude in God or asceticism and hypocrisy, or an insipid mixture of them; represented a solution to remain in the tragic scene of being, not infinitude but in contentedness that is resulting from libertinism, partake from intoxication of presenting in presence of being.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tragic
• Apollonian
• Dionysian
• Hafiz
• “Rendi” (libertinism)