مجله پژوهش های فلسفی

رورتی در مقابل هابرماس: چرخش پراگماتیک نسبت به صدق و کاربست آن در سازماندهی روابط توجیهی

ایمان رحیم نصیریان؛ عبدالرزاق حسامی فر؛ سید مسعود سیف؛ محمدحسن حیدری

دوره 16، شماره 40 ، آبان 1401، ، صفحه 378-394

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.52331.3273

چکیده

بحث میان هابرماس و رورتی ناظر به امکان یا عدم امکان سازماندهی روابط توجیهی بر اساس صدق است. هر دو برای اجتناب از بنبستهای رویکرد معرفتشناختی به صدق، چرخشی پراگماتیک را پیشنهاد میکنند. اختلاف ... بیشتر بحث میان هابرماس و رورتی ناظر به امکان یا عدم امکان سازماندهی روابط توجیهی بر اساس صدق است. هر دو برای اجتناب از بنبستهای رویکرد معرفتشناختی به صدق، چرخشی پراگماتیک را پیشنهاد میکنند. اختلاف نظر آنها از آنجا شکل میگیرد که رورتی چرخش پراگماتیک را تا حذف مفهوم صدق پیش میبَرَد اما هابرماس معنایی کانتی را برای صدق در نظر میگیرد که بنا بر آن، صدق صرفاً ایدهای تنظیمی و استعلایی است که فرض وجود آن برای امکان سازماندهی روابط توجیهیِ کنشگران ضروری است. رورتی در مقابل، عقیده دارد که صدق حتی در معنای تنظیمی و استعلایی آن هیچ معنای محصّلی در بر ندارد. زیرا نمیتوان چیزی را هدف قرار داد و برای به دست آوردنش کوشش نمود مگر آنکه دستیابی و یا نزدیک شدن به آن قابل تشخیص باشد. معیاری که رورتی برای سازماندهی روابط توجیهی ارائه میدهد، نه صدقی در فرا رو، بلکه روایت تجاربی است که پشت سر گذاشتهایم. به نظر میرسد رورتی در ردّ انتقاداتی که هابرماس بر امکان حذف مفهوم صدق در سازماندهی روابط توجیهی مطرح میکند، موفق است؛ صرفاً به این معنا که اندیشۀ او سازگاری و انسجام بیشتری با چرخش پراگماتیک دارد. اما جایگزینی که رورتی برای صدق ارائه میدهد این نتیجه را نیز بههمراه دارد که عملاً هیچ هدف معینی برای انسان قابل تصور نیست. شایستگی روایتها در سازماندهی روابط کنشگران تنها در عرصۀ تجربه قابل سنجش است. به عقیدۀ او ما فقط باید امیدوار باشیم که مسیری بهتر از گذشته را دنبال کنیم. این ابهام در اندیشۀ رورتی شاید مهمترین چالش در پذیرش آرای اوست.

Has Richard Rorty a moral philosophy

محمد اصغری

دوره 9، شماره 17 ، اسفند 1394، ، صفحه 55-74

چکیده

I try to show that Richard Rorty, although is not a moral philosopher like Kant, nerveless, has moral philosophy that it must be taken seriously. Rorty has not engaged with moral philosophy in the systematic manner common among leading modern and contemporary moral philosophers. This paper has two parts: first part, in briefly, is concerned with principles of ... بیشتر

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 18 (1403)

دوره 17 (1402)

دوره 16 (1401)

دوره 15 (1400)

دوره 14 (1399)

دوره 13 (1398)

دوره 12 (1397)

دوره 11 (1396)

دوره 10 (1395)

دوره 9 (1394)

دوره 8 (1393)

دوره 7 (1392)

دوره 6 (1391)

دوره 5 (1390)

دوره 4 (1389)

دوره 3 (1388)

دوره 2 (1387)

دوره 1 (1386)

کلیدواژه‌ها = Rorty

رورتی در مقابل هابرماس: چرخش پراگماتیک نسبت به صدق و کاربست آن در سازماندهی روابط توجیهی

چکیده

Has Richard Rorty a moral philosophy

چکیده