همایون دهاقین؛ بیژن عبدالکریمی؛ محمد شکری
چکیده
عزیمت‌گاه هوسرل برای برچیدن دوگانگی(سوبژه و ابژه) مندرج در سرشت سنت متافیزیک غرب ساختار استعلایی آگاهی است. از نظر هوسرل بنای ذاتی و جوهری آگاهی حیث‌التفاتی یا قصدیت است. قصدیت فعل آگاهی است و عملی عینیت‌ساز ...
بیشتر
عزیمت‌گاه هوسرل برای برچیدن دوگانگی(سوبژه و ابژه) مندرج در سرشت سنت متافیزیک غرب ساختار استعلایی آگاهی است. از نظر هوسرل بنای ذاتی و جوهری آگاهی حیث‌التفاتی یا قصدیت است. قصدیت فعل آگاهی است و عملی عینیت‌ساز است؛ یعنی با توسل به‌مراحل روش‌شناختی ویژه‌ای از جمله اپوخه‌ی رویکرد‌طبیعی، ابژه‌هایی از جنس ادراک پدید می‌آید و در ساحت شناختی ذهن مندرج می‌شود. هوسرل عقیده دارد آگاهی علاوه بر شهود حسی توان شهود ذوات را نیز دارد، از این‌رو پدیدارشناسی در هوسرل با وصفی ایدآلیستی مبتنی بر افعال آگاهی در تقرر محتوای رئال جهان در وعاء ذهن و پهنه فهم است. ذهن ذات‌انگار هوسرلی در وضعی درون‌خویشانه به‌تقویم پدیدار جهان در خود می‌پردازد. از نظر هوسرل متعَلق قصدی آگاهی متضمن هر نوع ابژه‌‌ای اعم از عینی، ذهنی، خیالی و وهمی می‌شود. بنابراین آگاهی هماره همبسته و متضایف متعلق خویش است. محور روش‌شناختی هوسرل در نظام فکری‌اش بازگشت به‌خود اشیاء است و این رجعت را قوه فهم آدمی یعنی سوبژکتیویسم استعلایی تدارک می‌کند و جهان را متعَلق قصدی خود می‌نماید. این نوشتار در صدد تبیین نحوه تقرر پدیدار جهان در حوزه آگاهی است وهمچنین بررسی این مطلب که فاعلیت مطلق، تقدم ذهن و اصالت‌بخشی محض به ایدآلیسم به‌عنوان یگانه نهج فهم و تفسیر هستی چطور می‌تواند عملی عینت‌ساز باشد؟ یعنی قصدیت هوسرلی چگونه فراسوی عین و ذهن (ایده‌آلیسم و رئالیسم) و در مناسبات جهت‌مند میان آن دو قرار می‌گیرد؟
