نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• امیر حاجی زاده

دکتری فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران. ایران.

چکیده

جریان‌های فلسفه علم بعد از دهه شصت میلادی، به شکل ویژه‌ای اصل تحقیق‌پذیری و همچنین باور به وجود یک روش‌‌‌‌‌ صریح و مطلق برای ارزیابی دعاوی مختلف علمی را کنار گذاشته‌اند. از سوی دیگر چنین انتقاداتی نقشی ویژه در شکل گرفتن یا اعتبار دادن به دعاوی مرتبط با امکان‌های دیگر علم، بطور خاص برنامه‌های علم بومی/دینی، داشته‌اند. نقش کانونی این تحولات، نقش مفروضات‌‌‌‌‌‌‌‌‌ غیرتجربی در فعالیت‌های علمی است. در این مقاله سعی شده دو نقد اصلی کوهن و کواین بر نگره‌های پوزیتیویستی بیان شود و سپس با فراهم آوردن یک چارچوب چهار سطحی برای فعالیت علمی، دامنة تأثیر و تبعات این نقدها در بحث "تعامل و مشارکت‌‌‌‌‌ مفروضات غیرتجربی در فعالیت علمی" از منظر معرفت‌شناختی تنقیح گردد. در این مقاله بیان می‌کنیم که با کنار گذاشتن اصل "تحقیق‌پذیری"، معیار آزمون تجربی از جمله به کل نظریه منتقل شده (کل‌گرایی تاییدی) و با کنار گذاشتن ایده روش صریح و الگوریتمیک علمی با "کثرت‌گرایی روش‌شناختی" رو به رو هستیم. تلاش شده تا نشان دهیم با فرض اعتبار نقدهای مرسوم، اگر چه سخت‌گیری پوزیتیویستی نارواست، با اینحال همچنان قیود مهمی بر سر تداخل گزاره‌های غیرتجربی‌‌‌‌‌ برخاسته از باورهای متافیزیکی، دینی و بومی در نظریه‌های علمی و امتزاج ارزش‌های غیرشناختی در داوری‌های علمی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• مفروضات غیرتجربی
• کواین
• توماس کوهن
• هاوارد سنکی
• علم بومی
• علم دینی

موضوعات

• معرفت شناسی

عنوان مقاله [English]

The Role of Non-Empirical Assumptions in Science and Its Consequences on the Idea of Local- Religious Science

نویسنده [English]

• Amir Hajizadeh

PhD in philosophy, Allameh Tabataba'i University, Tehran. İran.

چکیده [English]

The movements of philosophy of science after the sixties, in particular, have abandoned the principle of verificationism and the belief in an explicit and absolute method for evaluating various scientific claims. On the other hand, such criticisms have played a special role in shaping, or validating claims related to, possibilities of other kinds of science, in particular, local / religious science programs. The central role of these developments is the role of non-empirical assumptions in scientific activities. This article tries to express the two main critiques of Kuhn and Quine on positivist views and then, by providing a four-level framework for scientific activity, we analyze the scope and consequences of these critiques to find out its effect on the discussion of "the interaction and participation of non-empirical assumptions in scientific activity". In this article, we state that by abandoning the principle of "verificationism", the criterion of the experimental test, including the whole transferred theory (confirmation holism) and by abandoning the idea of the explicit algorithmic scientific method, we are faced with "methodological pluralism". Attempts have been made to show that, assuming the validity of conventional critiques, although positivist austerity is incorrect, there are still important constraints on the interplay of non-empirical propositions arising from metaphysical, religious, and indigenous beliefs in scientific theories and the incorporation of non-cognitive values into scientific judgments.  

کلیدواژه‌ها [English]

• non-empirical assumptions
• Quine
• Thomas Kuhn
• Howard Sankey
• local science
• religious science