مسئولیت اخلاقی در اندیشه امانوئل لویناس؛ انفعال من در برابر دیگری

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران

چکیده

امانوئل لویناس با رویکرد پدیدارشناسانه خود، مسئولیت من در قبال دیگری را به مثابه بنیان اخلاقی بودن قلمداد می‌کند و بشریت را فرامی‌خواند تا به مسئولیت نامتناهی و بی‌واسطه خود اهتمام ورزد. مسئولیت اخلاقی، گشودگی و پروای هر من نسبت به دیگری یا دیگرانی است که شرط استعلای من می‌باشند. مسئولیت‌پذیری یا پاسخگویی، دلالت بر انفعال من از خطاب و فرمان دیگری دارد. سوژه اخلاقی لویناس همانند فاعل‌شناسای تاریخ فلسفه غربی فعال و سلطه‌جو نیست. من با سلطه‌جویی خود همواره کوشیده است که دیگری یا غیر را در ذیل تمامیتی کلی و عقلانی منقاد خود سازد. از این رو، خصومت و جنگ میان امر خودی و ناخودی درگرفته است. لویناس، گشایش گره کور این خصومت را به منزله انفعال ذاتی سوژه اعلان می‌کند و بر آن است که حساسیت اگزیستانس بشری، در پاسخ منفعلانه به فرمان دیگری قوام می‌یابد. مسئولیت اخلاقی من در قبال دیگری، ساختار منفعل سوژه‌ای را منکشف می‌سازد که پیش از این خود را با عمل و فعالیت ژرف آگاهی بازمی‌شناخت. در این مقاله، مسیر لویناس در زدودن غبار فعالیت خودمحور و سلطه‌جویانه از چهره سوژه عصر مدرن با مدد جستن از واژگان استعاری چون«جانشینی»و «گروگان»-که بر وجه مبالغه‌آمیز انفعال و پذیرندگی دلالت می‌کنند ترسیم خواهد گشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ethical Responsibility in Emmanuel Levinas's Thought; the Other-Driven Passivity of the I

نویسندگان [English]

  • Alireza Sayad Mansour 1
  • Hamid Talebzadeh 2
1 PhD Candidate of Philosophy, University of Tehran
2 Associate Professor of Philosophy Department, University of Tehran
چکیده [English]

Emmanuel Levinas, adopting his peculiar phenomenological approach, views the I's responsibility for the Other as the sole foundation of being ethical, and summons humanity to be aware of its infinite, immediate responsibility. Ethical responsibility can be understood here as every I's receptivity and solicitude towards the Other or those whose presence makes the I's transcendence possible.Responsibility accurately implies the I's passivity from the Other's demand and address. Unlike the subject which exists within Western philosophical tradition, Levinas's ethical subject is not active, automatized and hegemonic! The hegemonic I has always striven to subjugate the Other under a universal, rational totality. Hence, there arises a struggle between the familiar and the non-familiar. To resolve the strong node of this hostility for Levinas is to have the I innately passivatized of the Other. He holds that the passive response to the Other's demand constitutes the sensitivity of human existence.The I's ethical responsibility for the Other discloses a subject's passive structure that has always recognized itself through the profound, active consciousness.

In this paper, Levinas's path to gloss a novel ethical subject by exploiting some unique metaphors like "substitution" and "hostage" –which imply the exaggerative aspect of passivity-, will be sketched out.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emmanuel Levinas
  • Ethical Responsibility
  • Hostage
  • Passivity
  • Substitution

مراجع

  • اشپیلبرگ، هربرت. (1391)،‌‌ جنبش پدیدارشناسی: درآمدی تاریخی، جلد دوم، ترجمه مسعود علیا، تهران، مینوی خرد.
  • دیویس، کالین. (1386)، درآمدی بر اندیشه لویناس، ترجمه مسعود علیا، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
  • علیا، مسعود. (1388)،‌‌ کشف دیگری همراه با لویناس، تهران، نشر نی.
  • Alford, C. Fred (2003), Levinas, the Frankfurt School and Psychoanalysis, Middletown: Wesleyan University Press.
  • Bergo, Bettina (2003), Levinas between Ethics and Politics, Pittsburgh: Duquesne University Press.
  • Bernasconi, Robert and Critchley, Simon (ed.) (1991), Re-reading Levinas, Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
  • Critchley, Simon and Bernasconi, Robert (eds.) (2002), The Cambridge Companion to Levinas, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Hutchens, B. C. (2006), Levinas: A Guide for the Perplexed, New York: Continuum.
  • Levinas, Emmanuel (2004), Autrementqu’etreou au-dela de l’essence, Paris: Livre de Poche.
  • Levinas, Emmanuel (1996), Basic Philosophical Writings, ed. Adriaan T. Peperzak et al., Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
  • Levinas, Emmanuel (1993), Collected Philosophical Papers, trans. Alphonso Lingis, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
  • Levinas, Emmanuel (1982), De l’evasion, Montpellier, Fata Morgana.
  • Levinas, Emmanuel (1998), Entre Nous: On Thinking-of-the-Other, trans. Michael B. Smith and Barbara Harshav, London: The Athlone Press.
  • Levinas, Emmanuel (1991), Otherwise than Being or Beyond Essence, trans. Alphonso Lingis, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
  • Llewelyn, John (1995),Emmanuel Levinas: The Genealogy of Ethics, London: Routledge.
  • Manning, Robert J. S. (1993), Interpreting Otherwise than Heidegger, Pittsburgh: Duquesne University Press.
  • Mortley, Raoul (1991), French Philosophers in Conversation, New York: Routledge.
  • Peperzak, Adriaan T. (1997), Beyond: The Philosophy of Emmanuel Levinas, Evanston: Northwestern University Press.
  • Peperzak, Adriaan T. (1995), Ethics as First Philosophy: The Significance of Emmanuel Levinas‌‌ for Philosophy, Literature and Religion, New York: Routledge.
  • Peperzak, Adriaan T. (1993), To the Other: An Introduction to the Philosophy of Emmanuel Levinas, West Lafayette: Purdue University Press.
  • Robbins, Jill (ed.) (2001), Is It Righteous to Be? Interviews with Emmanuel Levinas, Stanford: Stanford University Press.
  • Wittgenstein, Ludwig (2001), Tractatus Logico-Philosophicus, trans. D. F. Pears and B. F. McGuinness, London: Routledge.
  • Wyschogrod, Edith (2000), Emmanuel Levinas: The Problem of Ethical Metaphysics, Bronx: Fordham University Press.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 8، شماره 14 - شماره پیاپی 14
مقالات
خرداد 1393
صفحه 165-182

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار