Journal of Philosophical Investigations

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

3 استادیار گروه ارتباط تصویری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

ادراک ‌بصری نقش بسزایی در دستیابی ما به سطح بالایی از شناخت، ایفا می‌کند و ارتقای آن می‌تواند بیشترین تأثیر را برروی‌کیفیت تجارب زیباشناختی ما داشته باشد. براین‌اساس فهم ماهیت و سازوکار آن درجهت غِنای بیشتر، از الزامات حوزة آموزش‌هنر می‌باشد؛ بسیاری از تلاش‌ها برای فهم چیستی ادراک و پدیده‌های آن، حاصل اندیشه‌های پدیدارشناسان و روان‌شناسان‌گشتالت بوده است و موریس مرلوپونتی و رودلف آرنهایم، دو فیلسوف و نظریه‌پرداز برجسته در این حوزه‌اند که عمده آراء آنها تحت‌تأثیر این مکتب و با رویکرد پدیدارشناختی صورت گرفته است؛ نوشتار حاضر سعی دارد با تطبیق آراء این دو فیلسوف به شناخت گسترده‌تری‌ از ماهیت ادراک دست یابد و رهیافت آن‌را در حوزة‌ آموزش هنر واکاوی نماید. این پژوهش‌ با رویکرد پدیدارشناختی، به شیوة تحلیلی-تطبیقی و با بهره‌گیری از اسناد معتبر و منابع کتابخانه‌ای نگاشته شده است؛ یافته‌های این نوشتار نشان می‌دهد مرلوپونتی و آرنهایم در اندیشه‌ای یکسان بر این باورند ‌که در ادراک بصری، جوهر عالم درون و بیرون، برخلاف آموزه‌های دوآلیستی دکارتی، در هیأت بازی میان نیروهای مختلف به شکل یک گشتالت در می‌آید و از خلال همین درهم تنیدگی ارگانیسم با جهان مُدرک است که می‌توان به درک امر واقعی رسید؛ همچنین با اتکا به این هیأت کلی می توان به معانی و مفاهیمی دست یافت که در دیدن و هنرهای دیداری وجود دارد و ابزار ارتباطی هنرمند به شمار می‌آید. بنابراین لازمة آفرینش و درک اثر هنری، توانایی ذهنی در درک همین ساختارهای یکپارچه‌ و معنادار می‌باشد و این ضرورت فهم عالی پدیده‌های بصری را در تربیت هنری دوچندان می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A comparative study of Merleau-Ponty and Arnheim's views in the field of visual perception and explaining its approach in art education (with a phenomenological approach)

نویسندگان [English]

  • Somayeh Chatrayi 1
  • Marzieh Piravi Vanak 2
  • Nader Shayganfar 2
  • Parisa Darouei 3

1 MA of Art Research, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Associate Professor of Art Research Department, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 Assistant Professor of Graphics Department, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Many attempts to understand the nature of perception and its phenomena have been the result of the thoughts of phenomenologists and Gestalt psychologists. Maurice Merleau-Ponty and Rudolph Arnheim are two of the prominent philosophers and theorists in this field, who’s their opinions are influenced by Gestalt school with a phenomenological approach.
The present article aims at achieving a broad cognition of the nature of perception by comparing the opinions of these two philosophers and analyzes these implications in the field of art education.
This research was carried out with phenomenological approach, using an analytically-comparative method and utilizing authentic documents and library resources.
The findings of the study show that Merleau-Ponty and Arnheim share the same thoughts, they believe that in visual perception, contrary to the dualistic doctrines of Descartes, the essence of the inner and outer world (subject & object) takes the form of a gestalt in the interplay between different forces and it is through this intertwining of the organism with the perceived world and it,s possible to understand the real thing. Also, by relying on this overall structure, we can achieve the meanings and Visual expression that there are in vision and visual arts as communication tools of artist. Therefore, the necessity of creating and understanding an artwork is the mental ability to understand these integrated and meaningful structures, which doubles the excellent understanding of visual phenomena in art education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arnheim
  • art education
  • comparative study
  • Merleau-Ponty
  • visual perception
آرنهایم، رودلف. (1393). هنر و ادراک بصری، روانشناسی چشم خلاق، ترجمه مجید اخگر، چاپ ششم، تهران: سمت.
ایروانی، محمود: خداپناهی، محمدکریم. (1395). روانشناسی احساس و ادراک، چاپ بیستم، تهران: سمت.
پرتوی، پروین. (1387). نقد پدیدارشناختی و مطالعات تطبیقی هنر، پژوهشنامه فرهنگستان هنر، 1(6): 85.
پریموزیک، دنیل تامس. (1387). مرلوپونتی، فلسفه و معنا، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، چاپ اول، تهران: مرکز.
پناهی شهری، محمود. (1396). روانشناسی احساس و ادراک، چاپ هشتم، تهران: دانشگاه پیام­نور.
پیراوی ونک، مرضیه. (1389). پدیدارشناسی نزد مرلوپونتی، چاپ اول، آبادان: پرسش.
داندیس، دونیس اِ. (1393). مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر، چاپ چهل­و­دوم، تهران: سروش.
شاپوریان، رضا. (1386). اصول کلی روانشناسی گشتالت، چاپ اول، تهران: رشد.
شایگان­فر، نادر. (1397). تجربه­ی هنرمندانه­ در پدیدارشناسی مرلوپونتی، چاپ اول، تهران: هرمس.
صیاد، علیرضا و گیل­امیررود، ناهید. (1395). تعلیم و تربیت تجسدیافته؛ بهره­گیری از تئوری ادراک بدنی مرلوپونتی در آموزش هنر، پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان، 6 (11): 1-8. http://dorl.net/dor/20.1001.1.23453834.1395.6.11.2.5
کارمن، تیلور. (1394). مرلو-پونتی، ترجمه مسعود علیا، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
کارمن، تیلور؛ هنسن، مارک.­ (1394). مرلوپونتی، ستایشگر فلسفه، ترجمه هانیه یاسری، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
گنجی، محمدحسن. (1392). کلیات فلسفه، چاپ هشتم، تهران: انتشارات سمت.
گودالیوس، ایوان: اسپیرز، پگ. (1390). رویکردهای معاصر در آموزش­ هنر، ترجمه فرشته صاحب­قلم، چاپ اول، تهران: نظر.
محجل، ندا. (1400). از بدن تا هنر (پدیدارشناسی زیبایی‌شناختی مرلوپونتی)، چاپ اول، تهران: فرزانگی.
محجل، ندا. (1400). جایگاه بدن در زیبایی‌شناسی مرلوپونتی، رسالة دکتری گروه فلسفه دانشگاه تبریز.
محجل، ندا: صوفیانی، محمود: اصغری، محمد. (1400). ویژگی­های اگزیستانسیال بدن در پدیدارشناسی مرلوپونتی، پژوهش­های فلسفی دانشگاه تبریز، سال 15(35): 293-316. https://doi.org/10.22034/JPIUT.2021.46602.2872
مرلوپونتی، موریس. (1390). جهان ادراک، ترجمه فرزاد جابرالانصار، چاپ سوم، تهران: ققنوس.
مهرمحمدی، محمود. (1383). آموزش عمومی هنر: چیستی، چرایی، چگونگی، چاپ اول، تهران: مدرسه.
Arnheim, R. (2006). Art and Visual Perception, Psychology of Creative Eye. Berekley: University of California press.
Arnheim, R. (2015). Art and Visual Perception, Psychology of the Creative Eye. Translated by: Majid Akhgar. 6th edition. Tehran: Samt. (in Persian).
Arnheim, R. (2015). The Dynamics of Architectural Forms: forces of visual perception in architecture. Translated by: Mehrdad Qayumi Bidhendi. Tehran: Samt. (in Persian).
Arnheim, R. (1989). Thoughts on Art Education (Occasional Paper Series, Vol 2) 1st Edition. London: Oxford University Press.
Arnheim, R. (1997). Visual Thinking. 1st Edition. Berkeley: University of California Press.
Carman, T. (2011). Merleau-Ponty. Translated by: Massoud Olya. 6th edition. Tehran: Qoqnoos. (in Persian)
Carmen, T.; Hansen, M. (2014). Merleau-Ponty, Praiser of Philosophy, translated by Haniyeh Yaseri, 2nd edition, Tehran: Qoqnoos. (in Persian).
Dondis, D. A. (2015). A Primer of visual literacy. Translated by Masoud Sepehr. 42nd edition. Tehran: Soroush. (in Persian)
Eisner, E. W. (2002). The Arts and the Creation of Mind, 1st Edition. New Haven & London: Yale University Press.
Fish, W. (2015). Philosophy of Sensory Perception. Translated by Yasser Pouresmail. 1st Edition. Tehran: Hekmat. (in Persian)
Ganji, Mohammad Hassan. (2012). General Philosophy. 8th edition. Tehran: Samt. (in Persian)
Gaudelius, Y.; Speirs, P. (2002). Contemporary Issues in Art Education. Translated by Fereshteh Saheb-Qalam. 1st edition. Tehran: Nazar. (in Persian)
Iravani, Mahmoud; Khodapanahi, Mohammad Karim. (2016). Sensation and Perception Psychology. 20th edition Tehran: Samt. (in Persian)
 Koffka, K. (1935). Principles of Gestalt Psychology. New York: Harcourt.
Koehler, W. (2005). Gestalt Psychology. New York: Liveright.
Lavin, T. Z. (2011). From Socrates to Sartre, Philosophy for Everyone. Translated by Parviz Babaei. 5th Edition. Tehran: Negah. (in Persian)
Merleau-Ponty, M. (2010) Phenomenology of Perception, trans. Smith, London: Routledge and Kegan Paul.
Merleau-Ponty, M. (2013). The World of Perception. Translated by Farzad Jaber alansar. 3rd edition. Tehran: Qoqnoos. (in Persian)
Mehrmohammadi, Mahmoud. (2013). General Education of Art: what, why, how. 1st Edition. Tehran: Madreseh. (in Persian)
Mohajel, Neda. (2021). From Body to Art (Merleau-Ponty's aesthetic phenomenology), 1st edition, Tehran: Farzanegi. (in Persian)
Mohajel, Neda. (2021). The position of the body in Merleau-Ponty's aesthetics, PhD thesis, Department of Philosophy, University of Tabriz. (in Persian)
Mohajel, Neda; Sufiani, Mahmoud; Asghari, Mohammad. (2021). Existential Features of the Body in Merleau-Ponty Phenomenology, Philosophical Researches of Tabriz University, 15(35): 293-316. https://doi.org/10.22034/JPIUT.2021.46602.2872 (in Persian)
Panahi Shahri, Mahmoud. (2017). Sensation and Perception Psychology. 8th edition. Tehran: Payame Noor University. (in Persian)
Partovi, Parvin. (2008). Phenomenological Criticism and Comparative Study of Art, Research journal of the Iranian Academy of Arts, 1(6): 85. https://www.magiran.com/volume/40123 .(in Persian)
Piravi Vanak, Marzieh. (2010). Phenomenology according to Merleau-Ponty, 1st edition, Abadan: Porsesh. (in Persian)
Primozic, D. T. (2007). Merleau-Ponty, Philosophy and Meaning, translated by Mohammad Reza Abolghasemi, 1st edition, Tehran: Markaz. (in Persian)
Sayyad Alireza; Gilamirrod, Nahid. (2016). Embodied Education: Employing Merleau-ponty’s Bodily Perception in Art Pedagogy. Journal of Pazhuhesh-e Honar, 6(11): 1-8. http://dorl.net/dor/20.1001.1.23453834.1395.6.11.2.5 (in Persian)
Shayganfar, Nader. (2017). Artistic Experience in Merleau-Ponty's Phenomenology, 1st edition, Tehran: Hermes. (in Persian)
Shapourian, Reza. (2007). General Principles of Gestalt Psychology. 1st Edition. Tehran: Roshd. (in Persian)
Wertheimer, M. (2008). Gestalt Theory. Social Research.
CAPTCHA Image