«تعلّق به» و «گسستن از»؛ تأمّلی بر نسبت هرمنوتیک گادامر، پداگوژی انتقادی و سنّت

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در عالم فلسفه، بحث‌ها دربارۀ مناقشۀ گادامر با هابرماس بر سر موضوع سنّت همچنان جاری است. اما در عرصۀ فلسفۀ تعلیم و تربیت معمولاً هرمنوتیک فلسفی گادامر از سوی مدافعان پداگوژی انتقادی، به محافظه‌کاری متّهم شده و پژوهش‌های اندکی در دفاع از توان انتقادی هرمنوتیک گادامر به چشم می‌خورد. در اسناد رسمی نظام آموزشی ایران نیز اگرچه بر پاسبانی و در عین حال بازسازی سنّت‌ها تأکید می‌شود، اما در عمل نوعی سرگشتگی در توجه متوازن به این دو مشهود است. این پژوهش در پی آن است تا با بازخوانی جایگاه سنّت در هرمنوتیک گادامر، عناصر انتقادی آن را واکاوی کند و به این ترتیب هم دفاعیه‌ای از تعلیم و تربیت بر مبنای هرمنوتیک فلسفی در برابر پداگوژی انتقادی ارائه داده و هم الگویی برای مواجهه با سنّت‌ها در تعلیم و تربیت فراهم آورد. مدّعای اصلی این پژوهش آن است که تلّقی گادامر از سنّت هم‌زمان واجد بیان توصیفی به عنوان مبنای تربیتی و بیان هنجارین به عنوان اصل تربیتی است و بستر تحقق هر دوی آنها «یادگیری از مسیر منفیّت» است. در چنین بستری، «تأثیر و تأثّر آگاهی و تاریخ‌»، «در نظر گرفتن سنّت به عنوان پاسخی برای یک پرسش»، «فاصله‌گیری انتقادی از سنّت» و «کاربست سنّت» مهمترین عناصر انتقادی خواهند بود که هرمنوتیک گادامر را از یک هرمنوتیک محافظه‌کار و سنّت‌گرا متمایز خواهند ساخت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Belonging to and Distanciating from: reflections on Gadamer's hermeneutics, critical pedagogy, and the concept of tradition

نویسنده [English]

  • Ali Vahdati Daneshmand
PhD of Educational Philosophy, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Discussions about the Gadamer-Habermas debate continue in philosophy. But in philosophy of education, Gadamer's philosophical hermeneutics is usually accused of conservatism by the defenders of critical pedagogy, and there are few studies in defense of the critical power of Gadamer's hermeneutics. In Iran, official education reform documents emphasize both guarding and reconstructing tradition, but in practice, this balance seems ambiguous. Through re-reading Gadamer's hermeneutics, this paper analyzes the critical elements of tradition. In this way, it provides a defense of education based on philosophical hermeneutics and a model for confronting traditions in education. The central claim of this study is that Gadamer's understanding of tradition has both a descriptive expression as an educational basis and a normative expression as an educational principle. The ground for the realization of both is learning through negativity. In this context, historically effected consciousness, considering tradition as an answer to a question, critical distanciation from tradition, and application of tradition will be the most important critical elements that distinguish Gadamer's hermeneutics from conservative and traditionalist hermeneutics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hermeneutics
  • Gadamer
  • Tradition
  • Critical Pedagogy

مراجع

باقری نوع‌پرست، خسرو. (1389). درآمدی بر فلسفۀ تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، ج دوّم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
چناری، مهین. (1385). دیدگاه هرمنوتیک فلسفی گادامر و دلالت‌های آن در تعلیم و تربیت. رساله دکتری در فلسفۀ تعلیم و تربیت، دانشگاه تربیت مدرس.
راجی، ملیحه؛ باقری نوع‌پرست، خسرو؛ ایروانی، شهین؛ صباغیان، زهرا. (1391). نگاهی به فلسفه و روش آموزش بزرگسالان در دیدگاه پائولو فریره. نوآوری‌های آموزشی، 43: 113-138.
ریکور، پل. (1395). ایدئولوژی، اخلاق و سیاست. ترجمه مجید اخگر. تهران: نشر چشمه.
شورای عالی آموزش و پرورش (1390). مبانی نظری تحوّل بنیادین در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. تهران: شورای عالی آموزش و پرورش.
کانت، امانوئل (1370). روشن‌گری چیست؟ ترجمه همایون فولادپور، کلک، 22: 48-57.
هولاب، رابرت سی. (1389). یورگن هابرماس نقد در حوزه عمومی: مجادلات فلسفی هابرماس با پوپری‌ها، گادامر، لومان، لیوتار، دریدا و دیگران. ترجمه حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
Adler, M. J. (1982). The Paideia proposal. New York: Macmillan.
Bagheri Noaparast, Khosrow. (2008). Philosophy of education in Islamic republic of Iran (Vol. 2). Tehran: Elmi-Farhangi. (In Persian).
Chenari, Mahin. (2006). Gadamer's philosophical hermeneutic perspective and its implications in education. PhD Dissertation of Philosophy of Education, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran. (In Persian).
David Halpin, Alex Moore, Gwyn Edwards, Rosalyn George & Catherine Jones. (2000). Maintaining, Reconstructing and Creating Tradition in Education, Oxford Review of Education, 26(2): 133-144.
Feher, I. M. (2016). Prejudice and Pre- understanding. in N. Keane & C. Lawn (Eds.), The Blackwell companion to hermeneutics (pp. 280-288). West Sussex: John Wiley & Sons.
Freire, P. (2000). Pedagogy of the oppressed. M. B. Ramos (Trans.). New York: Continuum.
Gadamer, H. (1972). The Continuity of History and the Existential Moment. Philosophy Today, 16(3): 230-240.
Gadamer, H. (1992). Interview: writing and the living voice, in Hans-Georg Gadamer on Education, Poetry, and History: Applied Hermeneutics, D. Misgeld and G. Nicholson (eds), L. Schmidt and M. Reuss (trans.). Albany: State University of New York Press, pp. 63–71.
Gadamer, H. (1996). The Enigma of Health. Stanford, CA: Stanford University Press.
Gadamer, H. (2006). Truth and Method. J. Weinsheimer & D. G. Marshall (Trans. Rev.). New York: Continuum.
Giroux, H. (1985). Critical Pedagogy, Cultural Politics and the Discourse of Experience. Journal of Education, 167(2): 22-41.
Giussani, L. (2019). The Risk of Education. M. Sullivan (Trans.). Montreal: McGill-Queen University Press.
Habermas, J. (1988). On the logic of the Social Sciences. S. W. Nicholson and J. A. Stark (trans.). Cambridge: The MIT Press.
Helenius, T. (2022). Ricoeur and Gadamer. In T. George & G. Van Der Heiden (Eds.), The Gadamerian Mind (pp. 275-287). New York: Routledge.
Holub, R. C. (2010). Jurgen Habermas: Critic in the Public Sphere. H. Bashiriyeh (Trans.). Tehran: Ney. (in persian)
Hutchins, R. M. (1937). Tradition in Education. Bulletin of the American Association of University Professors (1915-1955), 23(7): 588-601.
Kant, I. (2001). What is Enlightment? H. Fooldapour (Trans.). Kelk, 22, 48-57. (In Persian).
Leiviska, A. (2015). The relevance of Hans-Georg Gadamer's concept of tradition to the philosophy of education. Educational theory, 65(5): 581-601.
Malpas, J. (2018). Hans-Georg Gadamer, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018 Edition), Edward N. Zalta (ed.), retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/fall2018/entries/gadamer.
Medina, P. M. (1986). Hermeneutical principles for education based on Dewey's and Gadamer's philosophies. Master of Arts thesis in Education. The Ohio State University, Ohio.
Morrow, R., Torres, C. A. (2002). Reading Freire and Habermas; Critical pedagogy and transformative social change. New York: Teachers College Press, Columbia University.
Peters, M. A., Lankshear, C. (2003). Education and hermeneutics; A Freirean interpretation. In P. McLaren & C. Lankshear (Eds.), Politics of liberation (pp. 173-192). Routledge: London.
Raji, Maliheh.; Bagheri Noaparast, Khosrow.; Iravani, Shahin.; Sabaghian, Zahra. (2011). A new look into philosophy and method of adult education in Freire’s views. Educational Innovations, 43: 113-148. (In Persian).
Ricoeur, P. (2016). Ideology, Ethics and politics. M. Akhgar (Trans.). Terhan: Cheshmeh. (In Persian).
Supreme Council of Education (2011). Theoretical foundations of changing public education in Islamic Republic of Iran. Tehran: Supreme council of education. (In Persian).
Torres, C. A.; Morrow, R. A. (1998). “Paulo Freire, Jürgen Habermas, and critical pedagogy: Implications for comparative education”. Melbourne Studies in Education, 39(2): 1–20.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 16، شماره 39 - شماره پیاپی 39
شماره 39، تابستان ۱۴۰۱ (ویژه نامه فلسفه تعلیم و تربیت 1)
شهریور 1401
صفحه 317-330

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار