پیشگذارده و تناقض: تعریفِ پیشگذارده در آثار منطقی ارسطو

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه فلسفه‌، دانشگاه تهران

چکیده

ارسطو در آثار منطقی خود، علاوه بر گزاره، مفهوم پیشگذارده را مطرح می‌کند و در تحلیلات اولی آن را بر اساس ایجاب و سلب تعریف می‌کند. دو مساله‌ی مهم درباره‌ی پیشگذارده از دیدگاه ارسطو مطرح است: تفسیرِ تعریفِ آن و رابطه‌ی آن با گزاره. در این مقاله ابتدا سه تفسیرِ، از جمله تفسیرِ اسکندر افرودیسی و تفسیر کلاسیک، در این زمینه تقریر و نقد می‌شود. و از آنجا که ارسطو به رابطه‌ی تناقض با پیشگذارده اشاره می‌کند، ابتدا تعریفِ تناقض از دیدگاه ارسطو بررسی می‌شود و سپس رابطه‌ی تناقض و پیشگذارده مورد بررسی قرار می‌گیرد. سرانجام تفسیر پیشنهادی از پیشگذارده مطرح می‌شود: پیشگذارده گزاره‌ای است که رابطه‌ی آن با تناقض مورد توجه قرار گرفته است و توجه به این رابطه‌ به معنای پذیرش قاعده‌ی تناقض است که بنیاد هر گونه استنتاجی است. معنای لغوی پیشگذارده هم با این تفسیر سازگار است: پیشگذارده پیش گذاشتن یکی از دو طرف تناقض است. و از این رو پیشگذارده‌ی جدلی دو صورت دارد: پرسش از مخاطب و فرض در استنتاج جدلی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Proposition and contradiction: the definition of proposition in Aristotle's logical works

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ammar Kalantar 1
  • Mahdi Ghavam Safari 2
1 PhD Candidate of Philosophy, University of Tehran
2 Associate Professor, of Philosophy Department, University of Tehran.
چکیده [English]

Aristotle in his logical works, in addition to statement, introduces the concept of proposition and defines it based on affirmation and negation in Prior Analytics. There are two issues about Aristotle's view of preposition: the interpretation of its definition and its relation to statement. In this article, first, three interpretations of preposition, including Alexander of Aphrodisias' and classical ones, are discussed and criticized. And because Aristotle points to the relation between contradiction and proposition, first, the definition of contradiction from Aristotle's point of view and, then, its relation with proposition are discussed. Finally, my interpretation of proposition is explained: proposition is a statement which its relation with contradiction is considered and the attention to this relation leads to the acceptation of the rule of contradiction which is the foundation of each deduction. The linguistics meaning of proposition is compatible with this interpretation: proposition is to propose one side of contradiction and because of this the dialectical proposition has two forms: question form the answerer and its replay as a premise in dialectical deduction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aristotle
  • proposition
  • statement
  • contradiction
  • affirmation and negation
  • deduction

مراجع

ابن­سینا (1379)، النجاة من الغرق فى بحر الضلالات. مقدمه و تصحیحِ محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن­سینا (1404)، الشفاء (المنطق) العبارة، تحقیقِ سعید زاید و دیگران، قم: مکتبـﺔ آیـﺔ الله المرعشی.
ارسطو (1378)، منطق ارسطو (اُرگنون)، ترجمۀ شمس الدین ادیب سلطانی، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.
ارسطو (1980)، منطق أرسطو، تحقیقِ عبدالرحمن بدوی، بیروت و کویت: دارالقلم و وکالـﺔ المطبوعات.
فارابی، ابونصر (1960)، شرح الفارابی لکتاب ارسطوطالیس فی العبارة، تحقیقِ ولهلم کوتش الیسوعی و ستانلی مارو الیسوعی، بیروت: المطبعـﺔ الکاثولیکیـﺔ.
کلانتر، سید عمار (1388)، ضرورت و واقعیت از دیدگاه ارسطو، تهران: دانشگاه تهران (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد.
کلانتر، سید عمار (1394)، «تعریف گزاره در "دربارة عبارت" ارسطو»، منطق‌پژوهی، سال ششم شمارۀ 1، 95-116.
کلانتر، سید عمار و قوام صفری، مهدی (1393)، «حوزه‌های سه‌گانه: بررسی فصل اول دربارة عبارت ارسطو»، هستی و شناخت، جلد 1 شمارۀ 2، 39-60.
Ackrill, J. L. (1963), Categories and De Interpretatione, Oxford: Clarendon Press.
Alexander Aphrodisiensis (1883), Alexandri in Aristotelis analyticorum priorum librum I commentarium, (M. Wallies, Ed.). Berolini: G. Reimeri.
Alexander Aphrodisiensis (1891), Alexandri in Aristotelis Topicorum Libros Octo Commentaria, (M. Wallies, Ed.), Berolini: G. Reimeri.
Alexander of Aphrodisias (1991), On Aristotle’s “Prior Analytics 1.1-7”, (J. Barnes, S. Bobzien, K. Flannery, & K. Ierodiakonou, Trans.), Ithaca, N.Y: Cornell University Press.
Alexander of Aphrodisias (2001). On Aristotle's "Topics 1," (Johannes M. Van Ophuijsen Trans.), Ithaca, N.Y: Cornell University Press.
Ammonius (1996), Ammonius: on Aristotle “on interpretation 1-8,” (D. L. Blank, Trans.), Ithaca, New York: Cornell University Press.
Ammonius Alexandrinus Hermias (1897), Ammonius in Aristotelis de interpretatione commentaries, (A. Busse, Ed.), Berolini: G. Reimer.
Aquinas, T., & Cajetan (1962), Aristotle: On Interpretation, (J. T. Oesterle, Trans.), Milwaukee, Wisconsin: Marquette University Press.
Aristotle (1984), The complete works of Aristotle: the revised Oxford translation. (J. Barnes, Ed.) (Vol. 2), New Jersey: Princeton University Press.
Barnes, J. (1993), Aristotle: Posterior Analytics (2nd ed.), Oxford: Oxford University Press.
Bekker, I. (1831), Aristoteles graece, Reimer.
Boethius (1880), Anicii Manlii Severini Boetii Commentarii in librum Aristotelis Peri hermēnias, (C. Meiser, Ed.), Lipsiae: Teubner.
Boethius (2010), On Aristotle on Interpretation 1-3, (A. Smith, Trans.), Duckworth Publishers.
Bonitz, H. (1870), Index Aristotelicus, Typis et impensis G. Reimeri.
Crivelli, P., & Charles, D. (2011), "“ΠΡΟΤΑΣΙΣ” in Aristotle’s Prior Analytics", Phronesis, 56(3), 193–203.
Liddell, H. G., Scott, R., Jones, H. S., & McKenzie, R. (1940), A Greek-English lexicon, Oxford: Clarendon Press.
Łukasiewicz, J. (1957), Aristotle’s syllogistic from the standpoint of modern formal logic, Clarendon Press.
Minio-Paluello, L. (Ed.) (1949), Categoriae et Liber de Interpretatione, Oxonii: Oxford University Press.
Ross, W. D. (1949), Aristotles Prior and Posterior Analytics, Oxford: Oxford University Press.
Smith, R. (1989), Aristotle: Prior Analytics, Cambridge: Hackett Publishing Company.
Smith, R. (1997), Aristotle: Topics Books I & VIII: With excerpts from related texts, Oxford: Oxford University Press.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار