دوره 18 (1403)
دوره 17 (1402)
دوره 16 (1401)
دوره 15 (1400)
دوره 14 (1399)
دوره 13 (1398)
دوره 12 (1397)
دوره 11 (1396)
دوره 10 (1395)
دوره 9 (1394)
دوره 8 (1393)
دوره 7 (1392)
دوره 6 (1391)
دوره 5 (1390)
دوره 4 (1389)
دوره 3 (1388)
دوره 2 (1387)
دوره 1 (1386)
موضوعات = فلسفه
تعداد مقالات: 352
بررسی و نقد رابطه سیاست و اخلاق در هنر در پراگماتیسم پیامبرانه
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 477-504
چکیده
در پراگماتیسم پیامبرانۀ کرنل وست، اخلاق و سیاست در هنر پیوندی عمیق دارند. او فیلسوفی است که بررسی و مبارزه با نژادپرستی در مرکز تفکراتش قرار دارد. در رویکرد وست اخلاق تبدیل پایۀ زیباییشناسی و سیاست ... بیشترارزیابی نقدهای اچمندی به تحلیل تارسکی از مفهوم پیامد منطقی
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 505-532
چکیده
بنابر تحلیل نظریه-مدلی تارسکی از مفهوم پیامد منطقی، جمله X نتیجه منطقی مجموعه جملات Γ است اگر و تنها اگر هر مدلی برای Γ مدلی نیز برای X باشد. اچمندی اما تحلیل تارسکی را نادرست دانسته و نقدهایی علیه ... بیشتر«زیستجهان» در پدیدارشناسی آلفرد شوتز
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 533-561
چکیده
زیستجهان به معنی جهان چنان که تجربه و زیسته می شود، مفهومی است که نخست در پدیدارشناسی هوسرل متولد شد و پس از او در زمینه های مختلف به کار رفت. آلفرد شوتز پایه گذار جامعه شناسی پدیدارشناختی، که ... بیشترجایگاه نظر کانت در میان نظریههای ناظر بر روابط دین و اخلاق
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 562-582
چکیده
چنانکه میدانیم، کانت یکی از مهمترین نظریهها را درباره نسبت میان دین و اخلاق ارائه کرده است. توضیح و تحلیل موضع کانت در خصوص نسبت میان اخلاق و دین و تعیین جایگاه آن با معرفی مهمترین آراء مطرح در این ... بیشتراکسل هونت و اخلاق بهرسمیتشناسی: موانع و امکانات
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 583-615
چکیده
اندیشه اخلاقی و سیاسی اکسل هونت، فیلسوف آلمانی و برجسته نسل سوم فرانکفورت، از ابتدای انتشار کتاب شناختهشده او، جدال برای بهرسمیتشناسی، توجه بسیاری به خود جلب کرد. هونت در آثار خود در تلاش بوده است ... بیشترتأملی بر رابطۀ هنر با زندگی در تفکر دیویی (با تکیه بر مفهوم تجربه)
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 616-643
چکیده
کتاب «هنر بهمنزلۀ تجربه» اثر دیویی را میتوان بهعنوان مانیفیست زیباشناسی پراگماتیستی قلمداد کرد که در آن دیویی با بهرهگیری از بصیرتهای نظریۀ تکامل داروینی و اصول پراگماتیستی خود، کوشش ... بیشترارزیابی جایگاه معرفتشناختی یقین در اندیشه ویتگنشتاین، از منظر عقلانیت نقاد
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 670-705
چکیده
ویتگنشتاین در معرفتشناسی خود به «یقین» معتقد است ولی آن را نه از جنس معرفت بلکه فقط زیربنای آن میداند. در اندیشه او معرفت در بازیهای زبانی عمومی خلاصه میشود، و بازیهای زبانی بر یقینیاتی ... بیشترجایگاه و نقش مفهوم اتمسفر در پدیدارشناسی نوین هرمان اشمیتس
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 706-744
چکیده
در مقاله حاضر کوشش میشود مفهوم اتمسفر در نظام فلسفی هرمان اشمیتس، بنیانگذار پدیدارشناسی نوین، واکاوی شود تا از رهگذر این مفهوم راه برای فهم پدیدارشناسی نوین او بر ما گشوده گردد. مفهوم اتمسفر یکی از ... بیشترمطالعه ماهیّت، کارکرد و تجسم «عدد» در آگاهی اسطوره ای از منظر ارنست کاسیرر
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 745-767
چکیده
«اسطوره» از دیدگاه ارنست کاسیرر فیلسوف بزرگ نوکانتی، ابتدایی ترین و در عین حال متفاوت ترین شیوه شناختی انسان است. به زعم وی انسان برای آگاهی از هستی خود و پیرامونش، به یکباره از فرم تعقلی شناخت ... بیشترهنرهای زیبا در اندیشه دکتر سیدحسین نصر
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 768-791
چکیده
در مغرب زمین با ورود به دوران متجدد، تحولات عمده ای در زمینه اجتماعی، فرهنگی، هنری و... صورت گرفته است. تأثیرات این روند در عرصه هنر با پیدایش مفهوم «هنرهای زیبا» در قرن هجدهم، به عنوان یکی از مفاهیم ... بیشترسکوت فارابی: جایگاه منزل در مدینه فاضله
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 815-837
چکیده
فارابی جدیترین فیلسوف سیاسی در عالم اسلام و واضع ایدۀ مدینه فاضله است، با این حال در آثار او اشارات محدودی به بحث از تدبیر منزل وجود دارد که در همان اشارات محدود هم شاهد گفتار منسجمی درباره زنان، جنسیت ... بیشترروشنگری و سلطه: نقدی بر تحلیلهای فوکو از گفتمان رهاییبخش روشنگری
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 838-868
چکیده
میشل فوکو عمدتاً به عنوان یکی از چهرههای معاصر جنبش ضد روشنگری شناخته میشود. تحلیلهای او از نوعی خودفریبی در نهادهای سیاسیاجتماعیِ بهمیراثرسیده از روشنگری پرده میدارد که به دلایلی بهظاهر ... بیشتررابطۀ ضرورت بیرونی و درونی و علم در نزد هگل
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، ، صفحه 869-897
چکیده
یکی از مهمترین جنبههای فلسفۀ هگل موضوع ضرورت است. در اینجا معنای ضرورت به خودی خود، مورد بحث نیست. بلکه با حفظ معنای مورد نظر آن، نظر به دو قید بکار رفتۀ بیرونی و درونیِ ضرورت، در سخنان هگل است. از سوی ... بیشتراحیاء توجّه فیزیکدانان به فلسفه در دهههای اخیر
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 5-19
چکیده
از قدیم تا شروع علم جدید فلسفه بر علوم حاکم بود؛ اما پس از تکون علم جدید کمکم مکاتب تجربهگرا که فقط برای یافتههای ناشی از حواس ارزش قائل بودند، حاکم شدند. به دنبال آن، با ظهور پوزیتیویسم در نیمۀ اول ... بیشترنقش و اهمیت متافیزیک برای علم
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 20-41
چکیده
در مقالۀ حاضر ابتدا به بررسی دلایل مخالفت با متافیزیک میپردازیم. قصد داریم ضمن بررسی این دلایل به موضعی مناسب در قبال جایگاه و نقش و اهمیت متافیزیک برسیم. دیدگاههای مختلفی دربارۀ مسئلۀ قدیمی نسبت ... بیشترنسبیت عام و فلسفه
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 42-69
چکیده
آیا فلسفه برای فیزیک مفید است؟ پاسخ بسیاری از فیزیکدانان و فلاسفه مثبت است؛ اما هستند کسانی که مفید بودن فلسفه برای علم را به چالش میکشند. سه اعتراض عمده را میتوان در خطفکری این دسته تشخیص داد: 1. ... بیشتررهیافتهای فلسفی هایزنبرگ در شکل گیری مکانیک کوانتومی با تعبیر کپنهاگی
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 100-130
چکیده
هدف از این مقاله صورتبندی رهیافتهای فلسفی هایزنبرگ در خلال شکل گیری مکانیک کوانتومی با تعبیرکپنهاگی است. پرسش اصلی مقاله این است که آیا میتوان رهیافتهایی فلسفی را در فرآیند شکل گیری مکانیککوانتومی ... بیشترنظریه اساس در بوته نقد؛ فیزیک- فلسفه جدید اشیاء را چگونه به تصویر میکشند؟
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 131-152
چکیده
اینکه آیا اشیاء دارای جوهری هستند یا خیر، همواره موردنظر فیلسوفان بوده است. اساسگرایی یکی از نظریههای شناخته شده در متافیزیک تحلیلی معاصر است؛ جریانی که تلاش دارد پس از تبعید فلسفه از ساحت علم، ... بیشترتأمل در سرشت پزشکی: ضرورتها، رویکردها و چالشها
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 153-177
چکیده
با گذر از نیمه قرن بیستم میلادی وقایعی رخ داد و پدیدههایی برآمد که در مجموع آنها را «بحران پزشکی» خواندند. این بحران سبب شد فلسفه که از نیمۀ قرن نوزدهم از پزشکی منتزع شده بود مجالی برای حضور مجدد ... بیشترتحلیل علّیت در برخی مباحث فلسفه زیستشناسی
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 178-215
چکیده
علیرغم همهی تردیدهای وجودشناختی دربارهی علیت، هنوز یکی از مهمترین ارکان هر نظریهی فلسفی، مبحث علیت است که بایستی نظریه تکلیف خود را با آن روشن کند. فلسفهی زیستشناسی به مثابهی حیطهای از ... بیشترارزیابی انتقادی تقلیلگرایی در مدلهای وحدت علم نیگل و اپنهایم-پاتنم
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 216-241
چکیده
وحدت یا عدم وحدت علم یکی از مسائل مهم فلسفی در قرن بیستم بودهاست. یکی از مهمترین پاسخها به مسئله وحدت علم از سوی تقلیلگرایان پیشنهاد شدهاست. مقاله پیشرو بر دو نمونه برجسته از چنین رویکردهایی ... بیشترعلم و سنت: به سمت یک جامعه علمی کثرتگرا
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 242-270
چکیده
ونفراسن با مطرح کردن استدلال گروه بد، نقدی مهم به استنتاج به قصد بهترین تبیین وارد کرده و واقعگرایی علمی را با چالش مواجه ساخته است. گذشته از واقعگرایی علمی و با توجه به اتکای روشهای علمی امروز ... بیشترنئوداروینیسم؛ طبیعتگرایی در برابر شواهد تجربی
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 271-301
چکیده
در این مقاله پس از تبیین محتوای نظریه تکامل از زمان داروین تا شکلگیری سنتز مدرن یا نئوداروینیسم به ابعاد و دلالتهای فلسفی-الهیاتی آن پرداخته میشود. به طور ویژه خوانش نئوداروینیستی از تکامل برای ... بیشترجایگاه نگرش الهیاتی و نظریۀ تکاملی در اندیشۀ جان دیویی
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 302-325
چکیده
جان دیویی قصد داشت تا بر اساس نظریۀ تکاملی داروین، نحوۀ نگرش ما را نسبت به جهان پیرامونمان متحول سازد. او در روزهای پیشامدرن برای رسیدن به وعدۀ مدرنیته که همانا ترقی و پیشرفت در تمام زمینهها بود تلاش ... بیشتربررسی سرشت آگاهی در خلال تفسیرهای هایدگر از فوسیس و پسوخه و انتقادهای وی از علمگرایی
دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، ، صفحه 326-347