Journal of Philosophical Investigations
دوره 18 (1403)
دوره 17 (1402)
دوره 16 (1401)
دوره 15 (1400)
شماره 37 مقالات
ویژه نامه تعامل علوم و فلسفه (به زبان فارسی)
شماره 36 مقالات
شماره انگلیسی، (ویژه نامه تعامل علوم با فلسفه)
شماره 35 مقالات
شماره 34 مقالات
دوره 14 (1399)
دوره 13 (1398)
دوره 12 (1397)
دوره 11 (1396)
دوره 10 (1395)
دوره 9 (1394)
دوره 8 (1393)
دوره 7 (1392)
دوره 6 (1391)
دوره 5 (1390)
دوره 4 (1389)
دوره 3 (1388)
دوره 2 (1387)
دوره 1 (1386)
مقاله علمی- پژوهشی
احیاء توجّه فیزیکدانان به فلسفه در دهه‌های اخیر
احیاء توجّه فیزیکدانان به فلسفه در دهه‌های اخیر

مهدی گلشنی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 5-19

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.46918.2898

چکیده
  از قدیم تا شروع علم جدید فلسفه بر علوم حاکم بود؛ اما پس از تکون علم جدید کم‌کم مکاتب تجربه‌گرا که فقط برای یافته‌های ناشی از حواس ارزش قائل بودند، حاکم شدند. به دنبال آن، با ظهور پوزیتیویسم در نیمۀ اول ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
نقش و اهمیت متافیزیک برای علم
نقش و اهمیت متافیزیک برای علم

علیرضا منصوری؛ امیراحسان کرباسی‌زاده

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 20-41

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47867.2960

چکیده
  در مقالۀ حاضر ابتدا به بررسی دلایل مخالفت با متافیزیک می‌پردازیم. قصد داریم ضمن بررسی این دلایل به موضعی مناسب در قبال جایگاه و نقش و اهمیت متافیزیک برسیم. دیدگاه‌های مختلفی دربارۀ مسئلۀ قدیمی نسبت ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
نسبیت عام و فلسفه
نسبیت عام و فلسفه

محمدابراهیم مقصودی؛ مهدی گلشنی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 42-69

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47940.2968

چکیده
  آیا فلسفه برای فیزیک مفید است؟ پاسخ بسیاری از فیزیک‌دانان و فلاسفه مثبت است؛ اما هستند کسانی که مفید بودن فلسفه برای علم را به چالش می‌کشند. سه اعتراض عمده را می‌توان در خط‌فکری این دسته تشخیص داد: 1. ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
آیا تکامل، چندجهانی و ابتدا نداشتن کیهان محصول علم جدید هستند؟
آیا تکامل، چندجهانی و ابتدا نداشتن کیهان محصول علم جدید هستند؟

یوسف جمالی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 70-99

https://doi.org/10.22034/jpiut.2020.40100.2571

چکیده
  شناخت بیشتر طبیعت در دو قرن اخیر و پیشرفت‌های چشمگیر علم و تکنولوژی موجب بوجود آمدن ایده‌ها و رویکردهای جذاب و جدیدی شده است که منتسب به علم معاصر شناخته می‌شود‌‌. ایده‌هایی نظیر تکامل در زیست‌‌شناسی، ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
رهیافت‌های فلسفی هایزنبرگ در شکل ‎گیری مکانیک کوانتومی با تعبیر کپنهاگی
رهیافت‌های فلسفی هایزنبرگ در شکل ‎گیری مکانیک کوانتومی با تعبیر کپنهاگی

سید هدایت سجادی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 100-130

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.49200.3067

چکیده
  هدف از این مقاله صورت‌بندی رهیافت‌های فلسفی هایزنبرگ در خلال شکل‌ گیری مکانیک کوانتومی با تعبیرکپنهاگی است. پرسش اصلی مقاله این است که آیا می‌توان رهیافت‌هایی فلسفی را در فرآیند شکل‌ گیری مکانیک‌کوانتومی ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
نظریه اساس در بوته نقد؛ فیزیک- فلسفه جدید اشیاء را چگونه به تصویر می‌کشند؟
نظریه اساس در بوته نقد؛ فیزیک- فلسفه جدید اشیاء را چگونه به تصویر می‌کشند؟

رضا ماحوزی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 131-152

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46859.2889

چکیده
  اینکه آیا اشیاء دارای جوهری هستند یا خیر، همواره موردنظر فیلسوفان بوده است. اساس‌گرایی یکی از نظریه‌‌های شناخته شده در متافیزیک تحلیلی معاصر است؛ جریانی که تلاش دارد پس از تبعید فلسفه از ساحت علم، ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تأمل در سرشت پزشکی: ضرورت‌ها، رویکردها و چالش‌ها
تأمل در سرشت پزشکی: ضرورت‌ها، رویکردها و چالش‌ها

علیرضا منجمی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 153-177

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47985.2976

چکیده
  با گذر از نیمه قرن بیستم میلادی وقایعی رخ داد و پدیده‌هایی برآمد که در مجموع آنها را «بحران پزشکی» خواندند. این بحران سبب شد فلسفه که از نیمۀ قرن نوزدهم از پزشکی منتزع شده بود مجالی برای حضور مجدد ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تحلیل علّیت در برخی مباحث فلسفه زیست‌شناسی
تحلیل علّیت در برخی مباحث فلسفه زیست‌شناسی

محمود مژده خشکنودهانی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 178-215

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.48909.3048

چکیده
  علی‌رغم همه‌ی تردیدهای وجودشناختی درباره‌ی علیت، هنوز یکی از مهم‌ترین ارکان هر نظریه‌ی فلسفی، مبحث علیت است که بایستی نظریه تکلیف خود را با آن روشن کند. فلسفه‌ی زیست‌شناسی به مثابه‌ی حیطه‌ای از ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
ارزیابی انتقادی تقلیل‌گرایی در مدل‌های وحدت علم نیگل و اپنهایم-پاتنم
ارزیابی انتقادی تقلیل‌گرایی در مدل‌های وحدت علم نیگل و اپنهایم-پاتنم

محمدمهدی حاتمی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 216-241

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46157.2833

چکیده
  وحدت یا عدم وحدت علم یکی از مسائل مهم فلسفی در قرن بیستم بوده‌‌است. یکی از مهم‌‌ترین پاسخ‌‌ها به مسئله وحدت علم از سوی تقلیل‌‌گرایان پیشنهاد شده‌‌است. مقاله پیش‌‌رو بر دو نمونه برجسته از چنین رویکردهایی ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
علم و سنت: به سمت یک جامعه علمی کثرت‌گرا
علم و سنت: به سمت یک جامعه علمی کثرت‌گرا

امیر متشرعی؛ مصطفی تقوی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 242-270

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.49754.3100

چکیده
  ون‌فراسن با مطرح کردن استدلال گروه بد، نقدی مهم به استنتاج به قصد بهترین تبیین وارد کرده و واقع‌گرایی علمی را با چالش مواجه ساخته است. گذشته از واقع‌گرایی علمی و با توجه به اتکای روش‌های علمی امروز ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
نئوداروینیسم؛ طبیعت‌گرایی در برابر شواهد تجربی
نئوداروینیسم؛ طبیعت‌گرایی در برابر شواهد تجربی

نیما نریمانی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 271-301

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46364.2867

چکیده
  در این مقاله پس از تبیین محتوای نظریه تکامل از زمان داروین تا شکل‌گیری سنتز مدرن یا نئوداروینیسم به ابعاد و دلالت‌های فلسفی-الهیاتی آن پرداخته می‌شود. به طور ویژه خوانش نئوداروینیستی از تکامل برای ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
جایگاه نگرش الهیاتی و نظریۀ تکاملی در اندیشۀ جان دیویی
جایگاه نگرش الهیاتی و نظریۀ تکاملی در اندیشۀ جان دیویی

سیدصابر سیدی فضل اللهی؛ محمد اکوان؛ امیر محبیان

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 302-325

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46943.2901

چکیده
  جان دیویی قصد داشت تا بر اساس نظریۀ تکاملی داروین، نحوۀ نگرش ما را نسبت به جهان پیرامونمان متحول سازد. او در روزهای پیشامدرن برای رسیدن به وعدۀ مدرنیته که همانا ترقی و پیشرفت در تمام زمینه‌ها بود تلاش ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
بررسی سرشت آگاهی در خلال تفسیرهای هایدگر از فوسیس و پسوخه و انتقادهای وی از علم‌گرایی
بررسی سرشت آگاهی در خلال تفسیرهای هایدگر از فوسیس و پسوخه و انتقادهای وی از علم‌گرایی

حسین آزادمنجیری؛ مجید ملایوسفی؛ محمدحسن حیدری؛ محمد صادق زاهدی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 326-347

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.44504.2761

چکیده
  هایدگر با بازتعریف فوسیس(φυσις) و پسوخه(Ψυχη) ارسطویی در مقام انتقاد از علم تجربی (Science) و علم‌گرایی(Scientism) برمی‌آید که بر تمام ساحات زندگی انسان و از جمله فلسفه سایه افکنده بود. از ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
رهیافتی هایدگری به طرح بدن‌مندی و مسئلۀ تقویم در علوم شناختی
رهیافتی هایدگری به طرح بدن‌مندی و مسئلۀ تقویم در علوم شناختی

سیدجمال قریشی خوراسگانی؛ علی کرباسی‌زاده

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 348-374

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.44940.2774

چکیده
  در این مقاله به بحث درباره چگونگی نقش‌آفرینی بدن در شناسایی می‌پردازیم. بدین منظور، دو رویکرد تقویمی و علّی در علوم شناختی مطرح می‌شود. این بحث معضلاتی را به پیش کشیده است، ازجمله اینکه هر دو رویکرد، ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
مطالعه و بررسی معناشناسی از منظر زبانشناسی با رویکرد فلسفی
مطالعه و بررسی معناشناسی از منظر زبانشناسی با رویکرد فلسفی

محمد ظهرابی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 375-396

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.48425.3015

چکیده
  معنا بر آنچه که یک زبان در مورد جهانی -که ما در آن زندگی می‌کنیم- و یا هر گونه جهان احتمالی و خیالی -که در موردش توصیف می‌کند-، اشاره دارد. مطالعه و بررسی معنا(meaning) و زوایای مختلف آن معناشناسی(semantics) نامیده ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
مهارت تفکر انتقادی در ادبیات کودک
مهارت تفکر انتقادی در ادبیات کودک

سعید حیرانی؛ محمود فیروزی مقدم؛ مهیار علوی مقدم

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 397-417

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47337.2940

چکیده
  داستان نقش حیاتی در شکل‌‌گیری مهارت‌‌های تفکر انتقادی دارد. هدف از پژوهش حاضر، کشف امکانات بالقوه داستان‌‌های معمولی در تقویت و شکل‌‌گیری مهارت‌‌های تفکر انتقادی در کودکان است. در این پژوهش با ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
واکاوی مبانی هستی‎شناختی تقابل مکان و فضا در معماری عصر مدرن
واکاوی مبانی هستی‎شناختی تقابل مکان و فضا در معماری عصر مدرن

فلورا بیابانی؛ محمدحواد صافیان؛ شیرین طغیانی؛ مینا سادات طباطبایی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 418-449

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.44592.2763

چکیده
  مکان بنیادی‎ترین مفهوم در معماری و شناخت ماهیت مکان از ضروریات امر طراحی معماری است و از‎ آنجا‎که طی دوره مدرن با تغییراتی در فهم معنای مکان مواجهیم و این تغییرات بر طراحی‎های دوران مدرن و پس از ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
گفتمان بصری پست مدرنیستی در آرای لیواتار با نگاهی به آثار دوشان
گفتمان بصری پست مدرنیستی در آرای لیواتار با نگاهی به آثار دوشان

سهیلا بهرمانی؛ حسین اردلانی؛ نفیسه نمدیان‌پور؛ پرناز گودرزپروری

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 450-468

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48344.3007

چکیده
  جریان اندیشه پست‌مدرنیستی در اواسط قرن بیستم جوانه زده و تا به امروز رشد کرده و تکامل یافته است. ژان فرانسوا لیوتار (98-1925) فیلسوف فرانسوی نوعی حساسیت بصری پست‌مدرنیستی را در برابر حساسیت گفتاری مدرنیستی ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
موریس بلانشو و مسأله زمان؛ بر اساس واکاوی رمان توما، ظلمت
موریس بلانشو و مسأله زمان؛ بر اساس واکاوی رمان توما، ظلمت

سمیرا رشیدپور نساری

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 469-494

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48370.3009

چکیده
  مسأله نسبت میان زمان و ادبیات از دیرباز مورد توجه و موضوع بحث متفکران مختلف بوده است. یکی از نویسندگانی که می‌توان این نسبت را از حیث فلسفی در آثار داستانی او جستجو کرد، داستان‌نویس، منتقد و متفکر معاصر ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
" صنعت فرهنگ" آدورنو و نسبت آن با موسیقی معاصر ایرانی

گل مهر مهینی؛ محمد رعایت جهرمی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 495-521

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48837.3044

چکیده
  ریشه‌ تفکرات آدورنو را می‌توان در اعتقاد وی به نابودسازی آن دسته از ایده‌های فلسفی دانست که به‌دنبال ایجاد کلیات تغییرناپذیری در قالب نظام‌های فلسفی منجمد و متقن‌شده هستند. به عبارت دیگر، وی به‌دنبال ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تلویزیون به مثابه شاعر، در بوته نقد افلاطونی
تلویزیون به مثابه شاعر، در بوته نقد افلاطونی

حسن احمدی زاده

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 522-545

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46427.2859

چکیده
  نزاع افلاطون با شاعران و حکم به اخراج آنها از مدینه فاضله‌ را از مطالعه جمهوری به‌خوبی می‌توان دریافت. او در کتاب سوم جمهوری به تعیین بایدها و نبایدها در خصوص شعر می‌پردازد و تعیین می‌کند که چه اشعاری ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
زیباشناسی گردشگری بر اساس نگرش کانت به طبیعت در نقد قوه حکم
زیباشناسی گردشگری بر اساس نگرش کانت به طبیعت در نقد قوه حکم

فریده آفرین؛ بیتا عبدنیکفرجام

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 546-579

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46631.2875

چکیده
  هدف مقاله مطالعه نگرش کانت به طبیعت در نقد سوم بر اساسِ مولفه‌های گرایش گردشگری طبیعی است. قصد این است با روش توصیفی-تحلیلی، به این پرسش پاسخ ‌دهیم: چگونه و براساس چه مولفه‌هایی می‌توان از نقد سوم کانت ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
خاستگاه زیست‌شناختی انسان‌شناسی فلسفی هلموت پلسنر
خاستگاه زیست‌شناختی انسان‌شناسی فلسفی هلموت پلسنر

احسان کریمی ترشیزی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 580-606

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46234.2843

چکیده
  استعاره‌ها در رویکرد جدید به دلیل ظرفیت‌های درونی‌ همانند برجسته‌سازی و تنوع نگاشت‌ها از حوزه‌های منبع، امکان فهم اخلاقی و زیست اخلاقی بهتری را برای ما فراهم می‌کنند. به تعبیر برخی، استعاره‌ها ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
آگاهی پدیداری، چالشی برای فیزیکالیسم
آگاهی پدیداری، چالشی برای فیزیکالیسم

صمد حسینی؛ عباس یزدانی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 607-626

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.49453.3081

چکیده
  موفقیت‌ انکارناپذیر علم عصب‌شناسی‌ ‌در توضیح حالات روانی انسان که در گذشته بر اساس مفاهیم فراطبیعی تبیین می‌شدند، بسیاری از دانشمندان و فیلسوفان عصر جدید را به دفاع از روش‌های فیزیکالیستی در توضیح ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
روبسپیر- کانت: بررسی نسبت آزادی مطلق و ترور با فلسفه اخلاق کانت بر اساس پدیدارشناسی روح هگل
روبسپیر- کانت: بررسی نسبت آزادی مطلق و ترور با فلسفه اخلاق کانت بر اساس پدیدارشناسی روح هگل

محسن باقرزاده مشکی باف

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 627-653

https://doi.org/10.22034/jpiut.2020.37889.2497

چکیده
  هگل در کتاب پدیدارشناسی روح ساختار دیالکتیکی تاریخ آگاهی انسان اروپایی را به تصویر کشیده است. او در تمام گذارهای آگاهی به برآیند‌های مختلف، ضرورت و نسبتی دیالکتیکی تشخیص داده است و آن را در تمامی ساحات ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تکوین آگاهی و خودآگاهی در وضع سیاسی؛ بر اساس آموزه دانش و بنیاد حق طبیعی فیشته
تکوین آگاهی و خودآگاهی در وضع سیاسی؛ بر اساس آموزه دانش و بنیاد حق طبیعی فیشته

مصطفی عابدی جیغه؛ حسن فتحی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 654-681

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.45434.2789

چکیده
  آگاهی که یکی از مسائل کانونی ایده‌آلیسم آلمانی است تفسیرهای متنوعی در میان فلاسفه آلمان به خود دیده است. کانت با فرض شی فی نفسه، آگاهی را تکه تکه و در قامت سه نقد خود ارائه داد. بعد از او راینهولت و شولتسه ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
نسبت میان تفکر تأملی و سیاست در اندیشه مارتین هایدگر
نسبت میان تفکر تأملی و سیاست در اندیشه مارتین هایدگر

حسین روحانی؛ سیدجواد میری

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 682-708

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48595.3022

چکیده
  سخنی به گزاف نرفته است اگر گفته شود که مارتین هایدگر یکی از شاخص‌ترین متفکران قرن بیستم است که تاریخ 2500 ساله غرب را به مثابه تجلیگاه سوبژکتیویسم و عقلانیت تکنولوژیک به مهمیز نقد می‌کشد و وجهه همت خویش ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
نقش محوری زمان در تفسیر اونتولوژیک هایدگر از فلسفه کانت
نقش محوری زمان در تفسیر اونتولوژیک هایدگر از فلسفه کانت

علی آقایی پور؛ محمود صوفیانی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 709-740

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47501.2944

چکیده
  زمان در تفسیر اونتولوژیک هایدگر از کانت چه نقش و جایگاهی دارد؟ تفسیر هایدگر از فلسفه کانت، تفسیری بحث برانگیز و متفاوت از جریان تفسیرهای معمول از فلسفه او است. هایدگر در پرتوی فهم معنای وجود به تفسیر ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
ذهنی بودن زیبایی شناسی نزد کانت
ذهنی بودن زیبایی شناسی نزد کانت

احمدرضا معتمدی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 741-763

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.48544.3021

چکیده
  کانت، زیبایی‌شناسی را در حکم ذوق منحصر می‌کند. قوه حاکمه، داوری زشت و زیبا را در نسبت با خوشایندی از صورت عین خارجی صادر می‌کند. وی حکم زیبا‌شناختی را نیز چون حکم شناختی، یک حکم پیشینی تلقی می‌کند و ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
استعاره مفهومی سلول برای اخلاق
استعاره مفهومی سلول برای اخلاق

عبداله صلواتی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 764-787

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47331.2928

چکیده
  استعاره‌ها در رویکرد جدید به دلیل ظرفیت‌های درونی‌ همانند برجسته‌سازی و تنوع نگاشت‌ها از حوزه‌های منبع، امکان فهم اخلاقی و زیست اخلاقی بهتری را برای ما فراهم می‌کنند. به تعبیر برخی، استعاره‌ها ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تبیین نظریه امر الهی رابرت آدامز و اشاعره در حوزه اخلاق
تبیین نظریه امر الهی رابرت آدامز و اشاعره در حوزه اخلاق

عبدالله اسدی؛ احمد حسین فلاحی؛ ید اله دادجو؛ محمود شیخ الاسلامی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 788-810

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47863.2958

چکیده
  در این مقاله مبانی نظری و دیدگاه‌های اشاعره و رابرت آدامز در ذیل نظریه امر الهی و در حوزه اخلاق به تفکیک بررسی شده است. از منظر رابرت آدامز موضع‌گیری در رابطه با اخلاق در دو محور «معنای خوبی» و «معنای ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
بررسی تطبیقی کیفیت علم پیشین الهی و نحوه وقوع تجدّد در آن از دیدگاه ملاصدرا، ابوالحسن شعرانی و سید محمد کاظم عصار
بررسی تطبیقی کیفیت علم پیشین الهی و نحوه وقوع تجدّد در آن از دیدگاه ملاصدرا، ابوالحسن شعرانی و سید محمد کاظم عصار

جلیل جلیلی؛ طاهر کریم زاده

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 811-833

https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.49707.3097

چکیده
  کیفیت علم پیشین خداوند و چگونگی وقوع تغییر و تبدیل در آن از دیدگاه ملاصدرا، شعرانی و عصار موضوع نوشتار حاضر است. در این پژوهش که به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی نگاشته شده است، ابتدا دیدگاه ملاصدرا درباره ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تحلیل و نقد تبیین ابن‌سینا در حصر اقسام حکمت نظری به سه گرایش
تحلیل و نقد تبیین ابن‌سینا در حصر اقسام حکمت نظری به سه گرایش

قدرت الله قربانی؛ روح الله سوری؛ سجاد دلیر

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 834-855

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47902.2966

چکیده
  مهمترین مساله در تقسیم‌بندی انواع حکمت -یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در فلسفه اسلامی-، دلیلی است که حکمای اسلامی بویژه ابن‌سینا برای حصر اقسام حکمت نظری اقامه کرده‌اند. دلیل حصر اقسام حکمت نظری، با یک ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
بررسی تطبیقی مبانی نظری اشاعره و حکمت متعالیه در مورد خلق از عدم
بررسی تطبیقی مبانی نظری اشاعره و حکمت متعالیه در مورد خلق از عدم

حسین وهاب‌پور؛ سید ابراهیم آقازاده؛ توکل کوهی گیگلو

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 856-879

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46975.2904

چکیده
  از دیرباز چگونگی آفرینش و به تبع آن، نظریۀ «خلق ‌از عدم» یکی از چالش‌های اساسی میان فیلسوفان و متکلمان اسلامی است. تفسیرها و تبیین‌های متعدد در این خصوص، بیشتر در شکل تقابل میان حدوث و قدم مورد ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تبیین، تحلیل و سنجش صورت نوعی در فلسفه ابن‌سینا و سهروردی
تبیین، تحلیل و سنجش صورت نوعی در فلسفه ابن‌سینا و سهروردی

حسین فلسفی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 880-902

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48315.3004

چکیده
  صورت نوعی چیست؟ و آیا آن جوهر است یا عرض؟ یکی از پرسش‌های اساسی فلسفه‌های باستان و اسلامی است و پاسخ به آن، یکی از مهم‌ترین و اولین دغدغه‌های فیلسوفان بوده و هست. در میان فیلسوفان دیدگاه ابن‌سینا (به ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
بررسی تطبیقی مفهوم خدا در کتاب اثولوجیا و رسائل فلسفی کندی
بررسی تطبیقی مفهوم خدا در کتاب اثولوجیا و رسائل فلسفی کندی

حسن عباسی حسین آبادی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 903-926

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.45405.2788

چکیده
  خدای فلسفی با مفاهیم و اصطلاحات فلسفی مانند «وجود»، «علت»، «فعل محض» تبیین می‌شود که در اثولوجیا علاوه ‌بر آنها از «واحد محض»، و «نور» و «نااندیشیده بودن» نیز سخن گفته ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
فرشتگان و الهیات نجات در کتاب مقدس: رویکرد تفسیری آگوستین قدیس
فرشتگان و الهیات نجات در کتاب مقدس: رویکرد تفسیری آگوستین قدیس

علی مرادی؛ سحر کاوندی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 927-951

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47204.2924

چکیده
  فرشتگان در کتاب مقدس و به تبع آن در آموزه نجات، نقشی محوری برای آگوستین ایفا می‌کنند. او در آثارش در پی طراحی بنایی برای تبیین جایگاه وجودشناختی فرشتگان است تا آنها را عناصر مهم الهیات نجات معرفی کند. ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
جزئی و کلی در آثار افلاطون
جزئی و کلی در آثار افلاطون

امیرحسین ساکت

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 952-973

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48161.2995

چکیده
  از دیرباز مُثُل افلاطونی را ذواتی کلی و در برابر اشیاء جزئی شمرده‌اند، اما تحلیل اصطلاحات یونانی خلاف این عقیده را نشان می‌دهد. افلاطون کلماتی معادل «کلی» و «جزئی» ندارد، بلکه از «کل» ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
گنگ بودن ارجاع و تعهد هستی‌شناختی در فلسفه کواین
گنگ بودن ارجاع و تعهد هستی‌شناختی در فلسفه کواین

امیر حاجی زاده

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 974-996

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.47950.2970

چکیده
  در این مقاله به رابطة کل‌گرایی کواین و مسائل هستی‌شناختی پرداخته می‌شود. مسئله این است که تجربه‌گرایی در مقابل هویات مشاهده ناپذیر علمی چه موضعی می‌توان اتخاذ کند. در ابتدا نقد کواین به راه‌حل کارناپ، ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
قصدیت در فراسوی ایده‌آلیسم و رئالیسم
قصدیت در فراسوی ایده‌آلیسم و رئالیسم

همایون دهاقین؛ بیژن عبدالکریمی؛ محمد شکری

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 997-1026

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.44129.2750

چکیده
  عزیمت‌گاه هوسرل برای برچیدن دوگانگی(سوبژه و ابژه) مندرج در سرشت سنت متافیزیک غرب ساختار استعلایی آگاهی است. از این‌رو بنای ذاتی آگاهی قصدیت است. قصدیت فعل آگاهی و عملی عینیت‌ساز است؛ یعنی با توسل به‌مراحل ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
تعین ناقص و واقع‌گرایی ساختاری وجودی
تعین ناقص و واقع‌گرایی ساختاری وجودی

سعید معصومی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 1027-1051

https://doi.org/10.22034/jpiut.2020.38918.2525

چکیده
  تعین ناقص یکی از مهم‌ترین برهان‌ها علیه واقع‌گرایی علمی است، بنابراین واقع‌گرایان برای داشتن موضعی معقول باید به نحو مناسبی به آن پاسخ دهند. تعین ناقص خود بر دو نوع است، تعین ناقص کل‌گرا و تعین ناقص ...  بیشتر
مقاله علمی- پژوهشی
از انگاره خدا در مابعدالطبیعه کلاسیک تا طرح جایگزین نیچه
از انگاره خدا در مابعدالطبیعه کلاسیک تا طرح جایگزین نیچه

محمود ایزدپناه؛ بیژن عبدالکریمی؛ رضا داوری اردکانی؛ بابک عباسی

دوره 15، شماره 37 ، دی 1400، صفحه 1052-1074

https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48413.3012

چکیده
  نیچه معتقد بود اهل مابعدالطبیعه، باورهای خود را راستین پنداشته و برای پندارهای خود حقیقتی عینی قائل‌اند. نیچه مدعی است همة ارزش‌ها و باورهای آدمی از جمله باور به خدا، از چشم‌انداز خواست قدرت و به‌منظور ...  بیشتر